ข้าวรพุทธเจ้าเอามโนและศิระกรานนบพระภูมิบาลบุญดิเรก…
เพลงสรรเสริญพระบารมีที่มีมาช้านานถือกำเนิดขึ้นจากการที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสใน พ.ศ. 2413 ขณะประทับอยู่ที่สิงคโปร์ ทหารอังกฤษใช้เพลง ก๊อดเซฟเดอะควีน (God Save the Queen) รับเสด็จฯ เมื่อเสด็จฯ ถึงเมืองปัตตาเวีย พวกฮอลันดาคงจะถามถึงเพลงชาติของไทยเพื่อนำไปบรรเลงรับเสด็จฯ จึงได้มีพระราชดำริที่จะให้มีเพลงถวายความเคารพของไทย สำหรับแตรวงบรรเลงรับเสด็จฯ ขึ้น
เมื่อเสด็จกลับมาเมืองไทยแล้ว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทย มีครูมรกต ครูมโหรีหลวง พระประดิษฐ์ไพเราะ (มี ดุริยางค์กูร) และพระเสนาะดุริยางค์ (ขุนเถร) ปรึกษาหาเพลงไทยที่ควรจะนำมาใช้เป็นเพลงคำนับรับเสด็จฯ พระประดิษฐ์ไพเราะได้นำเพลงไทยสมัยกรุงศรีอยุธยา ชื่อว่า "เสด็จออกขุนนาง" ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นายเฮวุตเซน ครูแตรทหารมหาดเล็กทำเป็นทางแตร สำหรับเป็นเพลงคำนับรับเสด็จฯ ซึ่งเป็นต้นเค้าของทำนองเพลง "สรรเสริญพระบารมี" ที่มีใช้กันในปัจจุบัน ภายหลังต่อมา พระเจนดุริยางค์ได้นำมาเรียบเรียงเสียงประสานสำหรับวงดุริยางค์สากล ส่วนเนื้อร้องนั้นเริ่มใช้ในโคลงของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ก่อน ต่อมาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงพระนิพนธ์คำร้องใหม่หลายรูปแบบ และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงแก้ไขเป็นลำดับสุดท้าย ซึ่งใช้กันมากระทั่งทุกวันนี้
ที่มา :
Copyright © 2022 National Assembly Library of Thailand
The Secretariat of the House of Representatives
1111 Samsen Road, Thanon Nakhon Chai Si, Dusit, Bangkok 10300, THAILAND
Tel: +66(0) 2242 5900 ex 5711, 5714, 5721-22 Fax: +66(0) 2242 5990
Email: [email protected]