เพลงสรรเสริญพระบารมี

เพลงสรรเสริญพระบารมี

ข้าวรพุทธเจ้าเอามโนและศิระกรานนบพระภูมิบาลบุญดิเรก…

เพลงสรรเสริญพระบารมีที่มีมาช้านานถือกำเนิดขึ้นจากการที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จประพาสใน พ.ศ. 2413 ขณะประทับอยู่ที่สิงคโปร์ ทหารอังกฤษใช้เพลง ก๊อดเซฟเดอะควีน (God Save the Queen) รับเสด็จฯ เมื่อเสด็จฯ ถึงเมืองปัตตาเวีย พวกฮอลันดาคงจะถามถึงเพลงชาติของไทยเพื่อนำไปบรรเลงรับเสด็จฯ จึงได้มีพระราชดำริที่จะให้มีเพลงถวายความเคารพของไทย สำหรับแตรวงบรรเลงรับเสด็จฯ ขึ้น

เมื่อเสด็จกลับมาเมืองไทยแล้ว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ผู้เชี่ยวชาญดนตรีไทย มีครูมรกต ครูมโหรีหลวง พระประดิษฐ์ไพเราะ (มี ดุริยางค์กูร) และพระเสนาะดุริยางค์ (ขุนเถร) ปรึกษาหาเพลงไทยที่ควรจะนำมาใช้เป็นเพลงคำนับรับเสด็จฯ พระประดิษฐ์ไพเราะได้นำเพลงไทยสมัยกรุงศรีอยุธยา ชื่อว่า "เสด็จออกขุนนาง" ขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นายเฮวุตเซน ครูแตรทหารมหาดเล็กทำเป็นทางแตร สำหรับเป็นเพลงคำนับรับเสด็จฯ ซึ่งเป็นต้นเค้าของทำนองเพลง "สรรเสริญพระบารมี" ที่มีใช้กันในปัจจุบัน ภายหลังต่อมา พระเจนดุริยางค์ได้นำมาเรียบเรียงเสียงประสานสำหรับวงดุริยางค์สากล ส่วนเนื้อร้องนั้นเริ่มใช้ในโคลงของพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ก่อน ต่อมาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงพระนิพนธ์คำร้องใหม่หลายรูปแบบ และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงแก้ไขเป็นลำดับสุดท้าย ซึ่งใช้กันมากระทั่งทุกวันนี้

 

ที่มา :

  • คณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ. (2546). เพลงสำคัญของแผ่นดิน.
  • https://dl.parliament.go.th/handle/lirt/448846
ผู้จัดทำ :
ศิริพร โหตรภวานนท์, ผู้บังคับบัญชากลุ่มงานพัฒนาทรัพยากรสารสนเทศ สำนักวิชาการ
อภิรดี เสียมศักดิ์, เจ้าพนักงานธุรการปฏิบัติงาน กลุ่มงานพัฒนาทรัพยากรสารสนเทศ สำนักวิชาการ
วันที่