กระทู้ถามแยกเฉพาะ

กระทู้ถาม เป็นกลไกหนึ่งของฝ่ายนิติบัญญัติในการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดินของฝ่ายบริหาร โดยสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภามีสิทธิตั้งกระทู้ถามนายกรัฐมนตรีหรือรัฐมนตรีในเรื่องใด ๆ เกี่ยวกับงานในหน้าที่ โดยจะถามเป็นหนังสือหรือด้วยวาจาก็ได้

ตามข้อบังคับการประชุมสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2562 กำหนดให้กระทู้ถามมี 3 ประเภท คือ 1) กระทู้ถามสดด้วยวาจา 2) กระทู้ถามทั่วไป และ3) กระทู้ถามแยกเฉพาะ โดยกระทู้ถามแต่ละประเภทจะต้องไม่มีลักษณะ ดังนี้

1) เป็นเชิงประชด เสียดสี หรือกลั่นแกล้งใส่ร้าย
2) เคลือบคลุมหรือเข้าใจยาก
3) เป็นเรื่องที่ได้ตอบแล้วหรือชี้แจงแล้วว่าไม่ตอบ
4) เป็นเรื่องที่มีประเด็นคำถามซ้ำกับกระทู้ถามซึ่งมีผู้เสนอมาก่อน
5) เป็นการให้ออกความเห็น
6) เป็นปัญหาข้อกฎหมาย
7) เป็นเรื่องที่ไม่มีสาระสำคัญ
8) เป็นเรื่องส่วนตัวของบุคคลใด เว้นแต่ที่เกี่ยวกับการงานในหน้าที่ราชการ

สำหรับกระทู้ถามแยกเฉพาะ ได้ถูกกำหนดให้มีขึ้นเป็นครั้งแรกตามข้อบังคับการประชุมสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2562 ซึ่งมีลักษณะเป็นการเฉพาะเรื่อง เฉพาะพื้นที่ เฉพาะบุคคล หรือสมาชิกระบุว่าให้ตอบในห้องกระทู้ถาม โดยให้เสนอล่วงหน้าเป็นหนังสือยื่นต่อประธานสภา และรับรองว่าข้อเท็จจริงที่อ้างประกอบกระทู้ถามแยกเฉพาะนั้นถูกต้องด้วย แม้ไม่ได้มีการยืนยันรับรองไว้ในกระทู้ถามก็ตาม และให้ประธานสภาแจ้งนายกรัฐมนตรีหรือรัฐมนตรีที่ถูกตั้งกระทู้ถามแยกเฉพาะ เพื่อให้มาตอบภายใน 15 วันนับแต่วันที่ส่งไปยังนายกรัฐมนตรีหรือรัฐมนตรี และต้องบรรจุระเบียบวาระการประชุมภายใน 15 วันนับแต่วันที่ส่งไปยังนายกรัฐมนตรีหรือรัฐมนตรี

ในการตอบกระทู้ถามแยกเฉพาะ ให้ประธานสภาจัดให้มีห้องกระทู้ถามในบริเวณสภา เพื่อให้มีการถามและการตอบได้โดยสะดวก โดยมีประธานสภาหรือรองประธานที่ประธานสภามอบหมายให้ทำหน้าที่ประธานในห้องกระทู้ถาม ซึ่งโดยปกติการตอบกระทู้ถามจะกระทำในห้องประชุมสภาผู้แทนราษฎรทำให้การตอบกระทู้ถามกระทำได้น้อยเพราะมีเวลาจำกัด ทำให้บางครั้งไม่ทันต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในการสะท้อนให้กับผู้ที่เกี่ยวข้องเข้าไปแก้ไขปัญหา การกำหนดให้มีกระทู้ถามแยกเฉพาะ ทำให้การตอบกระทู้ถามสามารถกระทำได้จำนวนมากขึ้น และจะทำให้ทันต่อเหตุการณ์ในการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น โดยแต่ละกระทู้ต้องถามและตอบให้เสร็จภายในกำหนดเวลา 20 นาที สำหรับกระทู้ถามแยกเฉพาะที่ยังไม่ได้ตอบหรือที่ยังไม่ได้บรรจุเข้าระเบียบวาระการประชุมในสมัยหนึ่ง ๆ เมื่อสิ้นสุดสมัยประชุม ประธานสภาจะรวบรวมแจ้งนายกรัฐมนตรี หรือรัฐมนตรีที่เกี่ยวข้องดำเนินการตอบในราชกิจจานุเบกษาภายใน 30 วัน

ดังนั้น กระทู้ถามแยกเฉพาะจึงเป็นกลไกที่สำคัญในการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน ที่เป็นการเพิ่มช่องทางในการถามและตอบกระทู้ถามให้ได้มากขึ้น ทำให้การตอบกระทู้ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรได้ทันเวลาและทันเหตุการณ์ สามารถสะท้อนปัญหาความเดือดร้อนของประชาชนให้ฝ่ายบริหารได้รับทราบโดยผ่านกระบวนการตั้งกระทู้ถามของฝ่ายนิติบัญญัติ กระทู้ถามจึงเป็นเครื่องมือในการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน ซึ่งฝ่ายบริหารมีหน้าที่และต้องรับผิดชอบที่ต้องตอบกระทู้ของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในฐานะที่เป็นผู้บริหารและกำกับการดูแลบริหารราชการแผ่นดินภายใต้กรอบของรัฐธรรมนูญ