"3 ทศวรรษ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาฯ" สารคดีโทรทัศน์ ศูนย์การศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ประโยชน์สุขสู่ปวงประชา

ความจงรักภักดีต่อพระเจ้าแผ่นดินของราษฎรจำนวน 7 ราย โดยการน้อมเกล้าถวายที่ดินจำนวน 264 ไร่ ณ ตำบลเขาหินซ้อน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา เพื่อต้องการให้พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร สร้างพระตำหนัก ด้วยเห็นว่าพระองค์ทรงเสด็จพระราชดำเนินไปที่ไหนก็พยายามที่จะพัฒนาทำให้ที่พื้นดินเจริญขึ้น แต่พระองค์กลับทรงมีพระราชดำรัสต่อราษฎรเหล่านั้นว่า "ถ้าหากไม่สร้างตำหนัก แต่ว่าสร้างเป็นสถานที่ที่จะศึกษาเกี่ยวกับการเกษตรจะเอาไหม" เขาก็บอกยินดีก็เลยเริ่มทำในที่นั้น "ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ" ได้เริ่มดำเนินการเมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2522 ณ ตำบลเขาหินซ้อน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา 

เนื่องจากสภาพพื้นที่บริเวณดังกล่าวมีสภาพเสื่อมโทรม ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ เนื้อดินเป็นทราย มีการชะล้างการพังทลายของดินสูง ดินรองรับน้ำได้เพียง 30 มิลลิเมตร มีการปลูกพืชชนิดเดียว (มันสำปะหลัง) ติดต่อกันเป็นเวลานาน โดยไม่มีการปรับปรุงบำรุงดิน ทำให้ดินเสื่อมโทรม ซึ่งการพัฒนาพื้นที่แห่งนี้นั้นจะต้องฟื้นฟูสภาพแวดล้อมด้วยการปลูกป่า จัดหาแหล่งน้ำ โดยให้ราษฎรที่ทำกินเดิมได้มีส่วนร่วมในการรักษาป่าไม้และได้ประโยชน์จากป่าไม้ควบคู่ไปกับการพัฒนาเกษตรกรรมที่เหมาะสม เพื่อการพัฒนาอาชีพ การพัฒนาดิน การวางแผนปลูกพืช และเลี้ยงสัตว์ ที่เกษตรกรและผู้สนใจสามารถเข้ามาชมศึกษาค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติมและนำไปปฏิบัติตามได้

พร้อมทั้งส่งเสริมงานศิลปหัตถกรรมพื้นบ้านเป็นอาชีพเสริมเพิ่มฐานะความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น การพัฒนาพื้นที่รอบนอกศูนย์ศึกษาฯ บริเวณลุ่มน้ำโจนให้มีความเจริญขึ้น ซึ่งเป็นตัวอย่างแก่การพัฒนาพื้นที่อื่น ๆ ต่อไป ราษฎรก็ได้รับการพัฒนาจนสามารถพึ่งตนเองได้และมีความอยู่ดีมีสุขในวิถีชีวิตของตนเอง อยู่อย่างพอมีพอกิน พึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน พื้นที่เต็มไปด้วยความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ เกิดประโยชน์อันสูงสุด

ต่อมาราษฎรได้น้อมเกล้าฯ ถวายที่ดินเพิ่มเติมอีก 497 ไร่ ผนวกกับที่ดินบริเวณสวนรุกขชาติและสวนพฤกษศาสตร์ และได้ทรงซื้อที่ดินที่อยู่ติดกับศูนย์ฯ เพิ่มเติมเพื่อจัดทำโครงการพัฒนาส่วนพระองค์เขาหินซ้อน เนื้อที่ 655 ไร่ รวมเนื้อที่ทั้งหมดของศูนย์ 1,895 ไร่ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ชื่อว่า "ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ" นับเป็นศูนย์ศึกษาการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริแห่งแรกในจำนวน 6 ศูนย์ทั้งประเทศ

ดีวีดี เรื่อง "3 ทศวรรษ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาฯ" สารคดีโทรทัศน์ ศูนย์การศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริหากท่านที่สนใจสามารถมาใช้บริการได้ที่หอสมุดรัฐสภา

ที่มา : สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). (ม.ป.ป.). "3 ทศวรรษ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาฯ" สารคดีโทรทัศน์ ศูนย์การศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ. [CD 2034]