สารคดีโทรทัศน์ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ประโยชน์สุขสู่ปวงประชา

เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2525 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้พระราชทานพระราชดำริ ให้พิจารณาขอบเขตบนพื้นที่ประมาณ 8,500 ไร่ บริเวณป่าขุนแม่กวง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ จัดตั้ง "ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้"โดยมีพระราชประสงค์ที่จะให้เป็นศูนย์กลางในการศึกษา ทดลอง วิจัย เพื่อหารูปแบบการพัฒนาด้านต่าง ๆ ที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ภาคเหนือและเผยแพร่แก่ราษฎร ให้สามารถนำไปปฏิบัติได้ด้วยตนเอง 

โดยทำการศึกษาพัฒนาป่าไม้ 3 อย่าง 3 วิธี เพื่อประโยชน์ 4 อย่าง คือ มีไม้ใช้สอย ไม้ผลไม้เชื้อเพลิง ซึ่งจะอำนวยประโยชน์ในการอนุรักษ์ดินและน้ำ ตลอดจนคงความชุ่มชื้นเอาไว้เป็นประโยชน์อย่างที่ 4 และพื้นที่ต้นน้ำลำธารให้ได้ผล อย่างสมบูรณ์เป็นหลัก โดยต้นทางเป็นการศึกษาสภาพพื้นที่ป่าไม้ต้นน้ำลำธาร และปลายทางเป็นการศึกษาด้านการประมงตามอ่างเก็บน้ำต่าง ๆ ผสมกับการศึกษาด้านการเกษตรกรรม ด้านปศุสัตว์และโคนม และด้านเกษตรอุตสาหกรรม เพื่อให้เป็นศูนย์ฯ ที่ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อราษฎรที่จะเข้ามาศึกษากิจกรรมต่าง ๆ จึงเป็นเหตุผลนำมาซึ่งแนวคิดหลักของศูนย์ฯ ที่ว่า "ต้นทางคือป่าไม้ ปลายทางคือประมง ระหว่างทางคือเกษตรกรรม" แล้วนำไปใช้ปฏิบัติอย่างได้ผลต่อไป

พื้นที่ดำเนินการของ "ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ" มีพื้นที่ทั่วไปเป็นป่าเขา ทิศเหนือเป็นป่าไม้เบญจพรรณพื้นที่ตอนกลางและตอนใต้ เป็นป่าที่มีสภาพค่อนข้างเสื่อมโทรมซึ่งใช้เป็นพื้นที่ในการศึกษาพัฒนาเกษตรกรรมด้านต่าง ๆ ซึ่งพื้นที่เป้าหมายในการดำเนินงานได้พิจารณาจากแนวพระราชดำริ 

แบ่งออกเป็น 5 ประเภท คือ 
1) พื้นที่พัฒนาป่าไม้ด้วยน้ำฝน
2) พื้นที่พัฒนาป่าไม้ด้วยระบบน้ำชลประทาน
3) พื้นที่พัฒนาการเกษตร
4) พื้นที่พัฒนาการปศุสัตว์
5) พื้นที่อ่างเก็บน้ำและพัฒนาการประมง

ซึ่งเป็นตัวอย่างแก่การพัฒนาพื้นที่อื่น ๆ ต่อไป ราษฎรก็ได้รับการพัฒนาจนสามารถพึ่งตนเองได้และมีความอยู่ดีมีสุขในวิถีชีวิตของตนเองอยู่อย่างพอมีพอกิน พึ่งตนเองได้อย่างยั่งยืน พื้นที่เต็มไปด้วยความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติเกิดประโยชน์อันสูงสุด

ดีวีดี เรื่องสารคดีโทรทัศน์ "ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ" หากท่านที่สนใจสามารถมาขอใช้บริการได้ที่หอสมุดรัฐสภา

ที่มา : สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). (ม.ป.ป.). สารคดีโทรทัศน์ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ. [CD 2038]