“สถาบันดำรงราชานุภาพ” มีจุดเริ่มต้นมาจากแนวคิดของกระทรวงมหาดไทยที่ได้ตระหนักถึงภาระหน้าที่ความรับผิดชอบอันกว้างขวางว่า จะต้องบริหารงานตอบสนองความต้องการของประเทศชาติและประชาชนให้ทันกับกระแสความเปลี่ยนแปลงของสังคมและเทคโนโลยี ปลัดกระทรวงมหาดไทย (นายอนันต์ อนันตกูล) ในขณะนั้น เป็นผู้ริเริ่มให้มีการจัดตั้งหน่วยงานที่มีลักษณะเป็นแหล่งความรู้/ความคิด (Think Tank) ของกระทรวงมหาดไทยขึ้น ดังที่ท่านได้กล่าวไว้ในการประชุมคณะกรรมการพิจารณาการจัดตั้ง “สถาบันดำรงราชานุภาพ” เมื่อวันที่ 18 ธันวาคม 2534 ความตอนหนึ่งว่า “...ความจำเป็นของกระทรวงมหาดไทย ก็คือ ต้องการมีสถาบัน ซึ่งประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิ เพื่อที่จะได้ปรึกษาหารือในเรื่องการกำหนดนโยบาย กลยุทธ์ และแนวทางในการพัฒนาทรัพยากรบุคคลของส่วนราชการ รวมทั้งหน่วยงานรัฐวิสาหกิจในสังกัด นอกจากนั้น มีวัตถุประสงค์สำคัญในการปรับปรุงระบบ คือ การพัฒนาระบบบริหารราชการ โดยมุ่งหวังจะให้สถาบันแห่งนี้มีทีมงานที่เป็นนักวิชาการสามารถที่จะไปช่วยในการวางแผน ให้คำปรึกษาหารือในเรื่องที่เกี่ยวกับการบริหารราชการแผ่นดินของกรม รัฐวิสาหกิจ และจังหวัด...”
ต่อมาเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2535 ซึ่งเป็นวันที่กระทรวงมหาดไทย สถาปนาครบ 100 ปี และเพื่อเป็นการถวายพระเกียรติแด่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ องค์ปฐมเสนาบดีของกระทรวงมหาดไทย ผู้ทรงรอบรู้สรรพวิชาหลายสาขา กอปรด้วยวิจารณญาณลุ่มลึกกว้างไกล ทรงเป็นเอตทัคคะ (หมายถึง “ผู้เป็นยอดในทางใดทางหนึ่งเป็นพิเศษ”) ในด้านรัฐประศาสนศาสตร์ และงานแผ่นดินอย่างแท้จริง กระทรวงมหาดไทยจึงน้อมนำพระนามของพระองค์มาตั้งเป็นชื่อของสถาบันทางวิชาการที่จัดตั้งขึ้นใหม่ว่า “สถาบันดำรงราชานุภาพ” ซึ่งเป็นส่วนราชการระดับสำนักในสำนักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย จัดตั้งขึ้นโดยพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการสำนักงานปลัดกระทรวง กระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2535 เมื่อวันที่ 31 มีนาคม 2535 โดยมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 9 เมษายน 2535
มีวัตถุประสงค์ในการจัดตั้งเพื่อให้กระทรวงมหาดไทยสามารถดำเนินการ ดังนี้
สำหรับอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบของสถาบันดำรงราชานุภาพ มีดังนี้
โดยสถาบันดำรงราชานุภาพ ได้แบ่งโครงสร้างของสถาบันออกเป็น 5 กลุ่มงาน ได้แก่
สถาบันดำรงราชานุภาพ ปัจจุบันตั้งอยู่ที่อาคารสถาบันดำรงราชานุภาพ (อาคารสำนักนโยบายและแผนเดิม) ภายในบริเวณกระทรวงมหาดไทย ถนนอัษฎางค์ แขวงวัดราชบพิธ เขตพระนคร กรุงเทพฯ มีการให้บริการต่าง ๆ เช่น ห้องสมุดกระทรวงมหาดไทย ศูนย์เอกสารเพื่อการวิจัยกระทรวงมหาดไทย วิทยาลัยมหาดไทย (โรงเรียนนักปกครองระดับสูง ระดับกลางของกระทรวงมหาดไทย) เป็นต้น นับตั้งแต่ปี 2535 จนถึงปัจจุบัน เป็นระยะเวลา 30 ปีแล้ว ที่สถาบันดำรงราชานุภาพได้กำหนดนโยบายกลยุทธ์และพัฒนาทรัพยากรบุคคลของกระทรวงมหาดไทยให้มีความรู้ ความสามารถ ก้าวทันเทคโนโลยี แก้ไขปัญหา สร้างความรอบรู้ และความมีจริยธรรมที่เป็นประโยชน์กับประเทศชาติและประชาชน รวมทั้งปลุกจิตสำนึกร่วมความเป็น “คนมหาดไทย” เพื่อธำรงไว้ซึ่งปณิธาน “บำบัดทุกข์ บำรุงสุข” อันเป็นหลักปรัชญาในการทำงานของกระทรวงมหาดไทยที่ทำเพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของประชาชน เพื่อนำความสุขและรอยยิ้มกลับคืนสู่ประชาชนด้วยความภาคภูมิใจ
Copyright © 2022 National Assembly Library of Thailand
The Secretariat of the House of Representatives
1111 Samsen Road, Thanon Nakhon Chai Si, Dusit, Bangkok 10300, THAILAND
Tel: +66(0) 2242 5900 ex 5714, 5715, 5721-22 Fax: +66(0) 2242 5990
Email: library@parliament.go.th