สารคดี 3 ทศวรรษ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตอน แสงแห่งบูรพา

ประโยชน์สุขสู่ปวงประชา

จากอดีตพื้นที่บริเวณชายฝั่งทะเลในจังหวัดจันทบุรี เป็นพื้นที่อุดมสมบูรณ์ ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำประมงและทำการเกษตร แต่จากการบุกรุกทำลายพื้นที่ป่าไม้ โดยเฉพาะป่าชายเลนบริเวณชายฝั่งทะเลทำให้เกิดการเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติอย่างรุนแรง และน้ำเค็มได้รุกล้ำไปยังพื้นที่ทำการเกษตรขาดความอุดมสมบูรณ์ไม่เหมาะแก่การเพาะปลูกและทำการเกษตร อีกทั้งยังเกิดผลกระทบต่อทรัพยากรสัตว์น้ำที่อุดมสมบูรณ์ลดน้อยลง 

เมื่อวันที่ 28 ธันวาคม 2524 ในวโรกาสพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ด้วยทรงห่วงใยราษฎรในพื้นที่ที่ประสพปัญหาความเสื่อมโทรมของทรัพยากร จึงได้มีพระราชดำรัสกับผู้ว่าราชการจังหวัดจันทบุรี "ให้พิจารณาพื้นที่เหมาะสมเพื่อจัดทำโครงการพัฒนาอาชีพการประมงและการเกษตรในเขตพื้นที่ดินชายฝั่งทะเลของจังหวัด" และมีพระราชดำริเพิ่มเติมเมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2524 "ให้พิจารณาจัดหาพื้นที่ป่าเสื่อมโทรมหรือพื้นที่สาธารณะประโยชน์ เพื่อจัดตั้งศูนย์ศึกษาการพัฒนา เช่นเดียวกับศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน ให้เป็นศูนย์ศึกษาเกี่ยวกับการพัฒนาในเขตพื้นที่ชายทะเล" เพื่อศึกษาพัฒนาพื้นที่และแนะนำให้ความรู้ประชาชนตระหนักถึงความสำคัญของการใช้และอนุรักษ์ทรัพยากรด้านต่าง ๆ อย่างเหมาะสม

พื้นที่ดำเนินการและขยายผลศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบนฯ มีพื้นที่ประมาณ 71,025 ไร่ ครอบคลุม 33 หมู่บ้าน ในจังหวัดจันทบุรี การดำเนินงานของศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบนอันเนื่องมาจากพระราชดำริมีลักษณะ "สหวิทยาการ" โดยความร่วมมือจากหลายหน่วยงานเพื่อสร้างรายได้ รวมถึงการใช้ทรัพยากรท้องถิ่น ครอบคลุมถึงการรักษาสภาพป่าโดยการส่งเสริมการปลูกพืช และเลี้ยงสัตว์ที่สำคัญเพื่อเผยแพร่แก่เกษตรกร การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำโดยเฉพาะอย่างยิ่งการเลี้ยงกุ้ง เพื่อที่จะยกระดับฐานะความเป็นอยู่ การประกอบอาชีพของราษฎรบริเวณรอบอ่าวคุ้งกระเบนและพื้นที่ใกล้เคียง โดยมุ่งเน้นการพัฒนาด้านการประมงและการเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง เพื่อเป็นการเพิ่มผลผลิตของประเทศ ตลอดจนพัฒนากิจกรรมทางด้านอื่น ๆ ควบคู่กันไป โดยมีการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อให้เกิดความสมดุลตามธรรมชาติ

ดีวีดี เรื่อง "สารคดี 3 ทศวรรษ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ" ตอน แสงแห่งบูรพา หากท่านที่สนใจสามารถมาใช้บริการได้ที่หอสมุดรัฐสภา

ที่มา : สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.). (ม.ป.ป.). สารคดี 3 ทศวรรษ ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ตอน แสงแห่งบูรพา. [CD 2039]