เคาะค้อน

เคาะค้อน หมายถึง การให้สัญญาณในการควบคุมการประชุมของประธานสภาโดยการนำค้อนประธานที่อยู่บนบัลลังก์เคาะ และเป็นวิธีการควบคุมการประชุมของประธานในที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร วุฒิสภา รัฐสภา แล้วแต่กรณี การเคาะค้อนจะมีผลทำให้ผู้ที่อภิปรายต้องหยุดพูดและนั่งลงทันที

ค้อนประธาน ตรงกับคำศัพท์ในภาษาอังกฤษ คือ gavel เป็นอุปกรณ์อย่างหนึ่งในการปฏิบัติหน้าที่ของประธานในที่ประชุมสภา รูปร่างค้อนมักมีขนาดเล็ก ทำจากไม้เนื้อแข็งและติดอยู่กับด้ามจับ สำหรับใช้เคาะบนที่วาง (block) เพื่อก่อให้เกิดเสียง ถือเป็นสัญลักษณ์แทนการใช้อำนาจในการเคาะเตือนหรือออกคำสั่งของประธานสภา โดยในอดีตประธานสภาจะเคาะค้อนเพื่อเป็นสัญญาณในการเปิดและปิดการประชุม การเลื่อนประชุม การลงมติอย่างใดอย่างหนึ่ง แล้วจึงประกาศรับรองอีกครั้งหนึ่ง รวมถึงการควบคุมการประชุมให้อยู่ในความสงบเรียบร้อย เมื่อเกิดการชุลมุนวุ่นวายในการอภิปราย หรือมีการฝ่าฝืนคำสั่งของประธานสภา การเคาะค้อนในประเด็นดังกล่าว มีผลเท่ากับการยืนขึ้นของประธาน ดังนั้น เมื่อประธานยืนขึ้นก็ย่อมหมายความว่า สมาชิกทุกคนที่อยู่ในห้องประชุมต้องนั่งลง และผู้ที่กำลังพูดหรืออภิปรายอยู่ในขณะที่ประธานเคาะค้อนจะต้องหยุดพูด แล้วนั่งลงทันที ปัจจุบันมีการนำสัญญาณเสียงมาใช้ในที่ประชุมสภา การใช้ค้อนของประธานจึงกำหนดไว้เพียงควบคุมการประชุม ดังนั้น การรักษาระเบียบในที่ประชุมสภา โดยประธานใช้วิธีการเคาะค้อนนั้น ในภาษาอังกฤษ เรียกว่า gavel rule 

การเคาะค้อนนี้ มีกำหนดไว้ในข้อบังคับการประชุมสภามาโดยตลอด รวมถึงข้อบังคับการประชุมสภาในฉบับปัจจุบันทั้ง 3 ฉบับ คือ

ข้อบังคับการประชุมรัฐสภา พ.ศ. 2563 ในข้อ 53 กำหนดว่า “ถ้าประธานให้สัญญาณด้วยการเคาะค้อนหรือยืนขึ้น ให้ผู้ที่กำลังพูด หยุดพูดและนั่งลงทันที”

ข้อบังคับการประชุมสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2562 ในข้อ 77 กำหนดว่า “ถ้าประธานให้สัญญาณด้วยการเคาะค้อนหรือยืนขึ้น ให้ผู้ที่กำลังพูด หยุดพูดและนั่งลงทันที” 

ข้อบังคับการประชุมวุฒิสภา พ.ศ. 2562 ในข้อ 63 กำหนดว่า “ถ้าประธานของที่ประชุมให้สัญญาณด้วยการเคาะค้อนหรือยืนขึ้น ให้ผู้ที่กำลังพูดอยู่ หยุดพูดและนั่งลงทันที และให้ทุกคนนั่งฟังประธานของที่ประชุม”