กองทุนส่งเสริมและสงเคราะห์พลเมืองดี

การส่งเสริมและสงเคราะห์พลเมืองดีเป็นภารกิจที่เกิดขึ้นพร้อมกับการจัดตั้ง “ศูนย์ดำรงธรรม” เมื่อเดือนธันวาคม 2545 ซึ่งได้กำหนดให้เป็นภารกิจของ “ส่วนส่งเสริมและสงเคราะห์พลเมืองดี” ในศูนย์ดำรงธรรม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้การสงเคราะห์ช่วยเหลือบุคคลผู้กระทำคุณความดีที่พบเห็นหรือรับทราบเหตุการณ์ฉุกเฉินเฉพาะหน้า ทั้งกรณีการเข้าช่วยเหลือผู้ที่ตกอยู่ในภาวะอันตรายหรือช่วยเหลือการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่รัฐในภาวะฉุกเฉิน จนเป็นเหตุให้ตนเองได้รับบาดเจ็บ พิการ หรือเสียชีวิต โดยบุคคลดังกล่าวมิได้มีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรงที่จะต้องเข้าช่วยเหลือในเหตุการณ์นั้น ๆ

คำว่า “พลเมืองดี” ตามระเบียบกระทรวงมหาดไทยว่าด้วยกองทุนส่งเสริมและสงเคราะห์พลเมืองดี พ.ศ. 2546 หมายถึง “ผู้กระทำคุณความดีในการเข้าช่วยเหลือผู้อื่นที่ตกอยู่ในอันตราย และต้องการความช่วยเหลือ หรือการเข้าช่วยเหลือกิจกรรมของเจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติหน้าที่ในเหตุการณ์ฉุกเฉินต่าง ๆ ด้วยคุณธรรม จนเป็นที่ประจักษ์ชัดโดยมิได้คำนึงถึงผลที่จะเกิดขึ้นกับตนเองและครอบครัว” ซึ่งกระทรวงมหาดไทยได้จัดตั้ง “กองทุนส่งเสริมและสงเคราะห์พลเมืองดี” โดยมีชื่อย่อว่า “กสพ.” ในสำนักงานปลัดกระทรวงมหาดไทย และมีกองทุนลักษณะเดียวกันจังหวัดละหนึ่งกองทุน เรียกว่า “กองทุนส่งเสริมสงเคราะห์พลเมืองดีจังหวัด (ชื่อจังหวัด)” มีชื่อย่อว่า “กสพ. จ. (ชื่อจังหวัด)” โดยมีวัตถุประสงค์ 4 ประการ ดังนี้

1. 1) เพื่อยกย่องและเชิดชูเกียรติพลเมืองดี เพื่อให้สังคมได้ตระหนักและเป็นแนวทางในการประพฤติปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดี
2. 2) เพื่อช่วยเหลือพลเมืองดีที่เข้ามาช่วยเหลือสังคมแล้วได้รับบาดเจ็บ ให้ได้รับการรักษาพยาบาลและฟื้นฟูสมรรถภาพที่ดี
3. 3) เพื่อช่วยเหลือครอบครัวของพลเมืองดีที่เข้ามาช่วยเหลือสังคมแล้วต้องสูญเสียชีวิตให้ได้รับการดูแลช่วยเหลือให้ไม่ประสบปัญหา และสามารถใช้ชีวิตประกอบอาชีพ รวมทั้งส่งเสริมบุตรธิดาให้ได้รับการศึกษาที่ดีต่อไปในอนาคต
4. 4) เพื่อจัดหาทุนและบริหารกองทุนส่งเสริมและสงเคราะห์พลเมืองดี

สำหรับรายได้ของกองทุนอาจมาจาก

1. (1) เงินหรือทรัพย์สินที่ผู้มีจิตศรัทธาบริจาค หรือให้เป็นค่าอุปการะพลเมืองดีและครอบครัว
2. (2) การจัดกิจกรรมหาทุน
3. (3) ดอกผลของเงินหรือทรัพย์สินของกองทุนส่งเสริมและสงเคราะห์พลเมืองดี และ
4. (4) รายได้อื่น ๆ โดยศูนย์ดำรงธรรมกระทรวงมหาดไทย ทำหน้าที่เป็นสำนักงานเลขานุการคณะกรรมการกองทุนส่งเสริมและสงเคราะห์พลเมืองดีกระทรวงมหาดไทย มีอำนาจหน้าที่ อาทิ การจัดหาทุน รับแจ้งเรื่องพลเมืองดี วิเคราะห์และตรวจสอบข้อเท็จจริงของเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น เพื่อประกอบการพิจารณาให้ความช่วยเหลือพลเมืองดี ประกาศเกียรติคุณ มอบเข็มเชิดชูเกียรติหรือโล่ ให้รางวัลพลเมืองดีประจำปี ๆ ละ 1 ครั้ง ในวันที่ 1 เมษายนของทุกปี เพื่อเผยแพร่เกียรติคุณและคุณงามความดี ทั้งนี้ กรมสรรพากรได้ประกาศให้ “กองทุนส่งเสริมและสงเคราะห์พลเมืองดี” เป็นองค์กรสาธารณกุศล ลำดับที่ 523 มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 14 ตุลาคม 2546 เป็นต้นไป ซึ่งผู้ที่บริจาคเงินสมทบกองทุนฯ สามารถนำหลักฐานการบริจาคเงินไปใช้ในการขอรับการหักลดหย่อนภาษีเงินได้ พึงประเมินต่อกรมสรรพากรได้ โดยที่กระทรวงมหาดไทยมีบทบาทและหน้าที่เกี่ยวกับการบำบัดทุกข์ บำรุงสุข และมีนโยบายหลักที่จะสร้าง “บ้านเมืองน่าอยู่ เชิดชูคุณธรรม” โดยมุ่งหวังที่จะให้สังคมไทยมีพลเมืองดีที่มีความมั่นใ จมีความเสียสละ กล้าออกมาช่วยเหลือผู้อื่นและสังคม ซึ่งจะส่งผลให้สังคมเป็นสังคมที่น่าอยู่ อีกทั้งสนับสนุน ส่งเสริมให้ประชาชนในทุกภาคส่วนของสังคม มีจิตที่เปี่ยมด้วยคุณธรรมและพร้อมที่จะให้ความช่วยเหลือผู้ที่ตกอยู่ในภาวะอันตราย หรือช่วยเหลือการปฏิบัติงานภาครัฐในลักษณะ “พลเมืองดี” ดังนั้น การยกย่องเชิดชูเกียรติและการให้ความช่วยเหลือผู้ที่กระทำการเป็นพลเมืองดีก็เพื่อเป็นการสร้างขวัญและกำลังใจแก่ผู้ที่เป็นพลเมืองดีตลอดจนครอบครัว อีกทั้งเพื่อเป็นการเผยแพร่คุณงามความดีที่ได้กระทำให้เป็นที่ประจักษ์และแบบอย่างที่ดีแก่สังคมต่อไป